АЖӘАБЖЬҚӘА

вчера 18:09

Нанҳәамза 13 рзы – иналукааша аҵарауаҩ, афилологиатә наукақәа рдоктор Маргарита Ладариа диижьҭеи 100 шықәса ҵуеит.

Аҟәа. Нанҳәамза 13, 2025 шықәса. Аԥсныпресс. Нанҳәамза 13 рзы иналукааша аҵарауаҩ, афилологиатә наукақәа рдоктор, Аԥснытәи аҳәынҭқарратә Университет апрофессор, Аԥсны Анаукақәа Ракадемиа академик, аурыс, афранцыз, аԥсуа литература апроблемақәа рыла хыԥхьаӡара рацәала инарҵаулоу аҭҵаарақәа   равтор Маргарита Глеб-иԥҳа Ладариа (13.08.1925 - 21.04.2017)  диижьҭеи 100 шықәса ҵуеит. 

 Акыр шықәса лара ААУ аурыси аҳәаанырцәтәии алитература акафедра напхгара алҭон.

Маргарита Глеб-иԥҳа —  Аԥсны еиԥш уи анҭыҵгьы еицырдыруа аурыс шәҟәыҩҩы Тургенев иԥсҭазаареи ирҿиаратә мҩеи ҭызҵаауаз ҵарауаҩны дыҟан. 1954 шықәсазы лара атема «Роман И. С. Тургенева «Накануне» ала акандидаттә диссертациа лыхьчеит, 1984 шықәсазы -  атема «И. С. Тургенев и писатели Франции XIX века» ала адоктортә диссертациа лыхьчеит. Лара дравторуп х-монографиак, аҵара-методикатә цхыраагӡатәқәеи агазеҭқәеи ажурналқәеи рҿы шәкы инареиҳаны еиуеиԥшым  апубликациақәеи.  Лара илыҩуан аԥсуа литературеи уи егьырҭ акультурақәа ишрымадоуи ртәы.

Уи лусумҭақәа ркьыԥхьхьан М.В. Ломоносов ихьӡ зху Москватәи Жәларбжьаратәи аизыҟазаашьақәа Ринститут (МГУ), В.И. Ленин ихьӡ зху Москватәи Аҳәынҭқарратә арҵаҩратә Институт (МГПИ) реиԥш иҟоу иреиҳау аҵараиурҭақәа рҭыжьымҭақәа рҿы, иара убас ажурналқәа «Филологические науки», «Алашара», «Акуа-Сухум», «Вестник» АНА, уҳәа убас егьырҭгьы рҿы.

1978 шықәсазы лара лхы алалырхәит Тургениев ирҿиара иазкны Ориол ақалақь аҿы имҩаԥысуаз аҵараиурҭабжьаратәи аԥхьарақәа.  Лара илыҩуан аԥсуа литературеи уи егьырҭ акультурақәа ишрымадоуи ртәы. 1953 шықәса инаркны Маргарита Глеб-иԥҳа лзанааҭтә усура  Аҟәатәи Аҳәынҭқарратә арҵаҩратә Институт аҿы имҩаԥысуан, анаҩс Аԥснытәи аҳәынҭқарратә Университет аҿы. Лара аус луан Ставропольтәи Аҳәынҭқарратә арҵаҩратә Институт (СГПИ) аурыс литература аҭоурых акафедра арҵаҩы еиҳабыс, 1985 шықәса инаркны ԥсраҽнынӡа – ААУ аурыси аҳәаанырцәтәи алитература аҭоурых акафедра аиҳабыс аус луан. Маргарита Ладариа иланашьан «Ареспублика Аԥсны зҽаԥсазтәыз анаука аусзуҩ», «Ареспублика Аԥсны зҽаԥсазтәыз иреиҳаӡоу ашкол аусзуҩ» ҳәа аҳаҭыртә хьӡқәа ланашьан. Лара иланашьан аорденқәа «Аҳаҭыр Адырга» амедал («Знак Почета»), «Ахьӡ-Аԥша» II аҩаӡара аорден (Р.Д.Ҳаџьымба Иусԥҟала), «Хамеигӡаралатәи аусуразы» амедал («За доблестный труд»), «Аусураҿы ибзиаӡоу аихьӡарақәа рзы» («За отличные успехи в работе»), «Аџьа аветеран» («Ветеран труда»), уҳәа егьырҭ иҳараку аҳәынҭқарратә ҳамҭақәа.

Аҵарауаҩ-афилолог лыстатиақәа жәпаки лышәҟәқәеи Дырмит Гәлиа, Баграҭ Шьынқәба, Гьаргь Гәлиа, Фазиль Искандер, Шьалуа Ҵәыжџьба, Кьыршал Чачхалиа, Џьума Аҳәба, Даур Занҭариа, уҳәа егьырҭ аԥсуа классикцәа рырҿиара иазылкит.

Лара аԥсуа, аурыс литературадырра, иааизакны аԥснытәи афилологиатә наука ллагала ду азаанлыжьит, лышьҭра ду анылҵеит. Апрофессор Маргарита Глеб-иԥҳа Ладариа Ареспублика Аԥсны анаукақәа Ракадемиа,Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа Рассоциациа  раԥҵара ахыҵхырҭаҿы дгылан. Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа Рассоциациа актәи Ахада, Аԥсны жәлар рпоет Мушьни Таи-иԥа Лашәриа иҟаиҵаз аҳәарала лара ажурнал «Аҟәа-Сухум» азы хыԥхьаӡара рацәала анаукатә публикациақәа еиқәлыршәеит. Уи ҳлитературадырреи ҳестетикеи ахьтәы фонд иахәҭакны иҟалеит.

Аԥсны анаукатә елита ахаҭарнакра ауа, Маргарита Глеб-иԥҳа лусура ҳмилаҭтә интересқәа рыхьчара иазкын. Зегьы иргәалашәозар акәхап уи иҳаҩсыз ашәышықәса 60-тәи, анаҩс 80-тәи ашықәсқәа рзы иаалырԥшуаз  еицакра змам лтәылауаҩратә позициа.  

Аԥсны ААУ аректора, апрофессор, академик Алеко Гәарамиа, Д.И. Гәлиа ихьӡ зху  Агуманитартә ҭҵаарақәа Ринститут адиректор, ААУ адоцент, Адыгатәи (Черқесстәи) Анаукақәа Ракадемиа (АМАН) алахәыла-акорр Арда Ашәба, ашәҟәыҩҩцәа Рассоциациа ахантәаҩы Владимир Занҭариа рҟынтәи  Аҟәа ақалақь Ахадареи Аизареи рахь иаашьҭыз ашәҟәы инақәыршәаны, Аҟәа ақалақь аҿы, Маргарита Ладариа акыр шықәса инеиԥынкыланы дахьынхоз аҩны аҿыԥшыларатә ган аҿы лмемориалтә ӷәы ашьақәыргыларазы  аӡбамҭа рыдыркылеит.

Маргарита Глеб-иԥҳа Ладариа диижьҭеи 100-шықәса аҵра инамаданы, аҵарауаҩ ҳаҭырла лгәалашәаразы егьырҭ аусмҩаԥгатәқәагьы  азԥхьагәаҭоуп.

 

 

 

 

 


Read 15 times
Image
Image
Image
Image
Информационное Агентство "АПСНЫПРЕСС" (РГУ "АПСНЫМЕДИА") © 2025
Все права на любые материалы, опубликованные на сайте, защищены в соответствии с абхазским и международным законодательством об авторском праве и смежных правах. Использование любых аудио-, фото- и видеоматериалов, размещенных на сайте, допускается только с разрешения правообладателя и ссылкой на www.apsnypress.info.