Аҟәа. Мшаԥымза 25, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Мшаԥымза 25  рзы Аԥсны акультура зҽаԥсазтәыз аусзуҩ, ААУ аурыси аҳәаанырцәтәи алитература аҭоурых акафедра арҵаҩы еиҳабы, Д. И. Гәлиа Илитература-мемориалтә музеи ҳаҭыр зқәу адиректор Татиана Дырмит-иԥҳа Гәлиа  (25.04.1919 – 21.02.1997 шш.) диижьҭеи шәи хәба шықәса ҵуеит.

Татиана Дырмит-иԥҳа Гәлиа – аԥсуа шәҟәыҩҩы, жәлар рпоет, аԥсуа ҩыратә литература ашьаҭаркҩы, раԥхьатәи аԥсуа газеҭ «Аԥсны» аредактор Хада, ароман «Камаҷыҷ», аԥсуа сахьаркыратә литература аҿы раԥхьатәи ажәабжь «Атәым жәҩан аҵаҟа» равтор Дырмит Иасыф-иԥа Гәлиа иԥҳа. Татиана Гәлиа диит мшаԥымза 25, 1919 шықәса рзы Аҟәа ақалақь аҿы, далгеит аҿырԥшыгатә аԥсуа школ, анаҩс дҭалеит Қырҭтәи аҳәынҭқарратә Университет афилологиатә факультет, уи ашьҭахь лҵара иацылҵеит аспирантура аҿы.  Татиана Дырмит-иԥҳа Гәлиа лырҵаҩратә усура хацлыркит М. Горки ихьӡ зху Аҟәатәи арҵаҩратә Институт аҿы, аурыси аҳәаанырцәтәи алитература аҭоурых арҵаҩы еиҳабыс аус луан, ажәытә урыстә асоветтә литература аспециаолистс дыҟан.  1961 шықәсазы амедал «За доблестный труд» ланашьахеит, 1976 шықәсазы –  амедаль «Аџьа аветеран». 1980 шықәса инаркны лара аус луан Дырмит Гәлиа илитература-мемориалтә музеи адиректорс. Лара ааԥсарак ҟамҵа иналыгӡо аусура иабзоураны, амузеи харҭәаахеит Д.И.Гәлиа ихатәы маҭәақәа рыла, Татиана Дырмит-иԥҳа Гәлиа лаб изы лгәалашәарақәа ракәзар, урҭ амузеи аусура аҿы акыр зҵазкуа ароль нарыгӡеит, лара Дырмит Гәлиеи аҵарауаа дуқәеи, иналукааша ашәҟәыҩҩцәеи апоетцәеи  акультуреи аҟазареи русзуҩцәеи  реимадара шьақәзырӷәӷәо аматериалқәа реизгаҩыс дыҟан.  Убас, Татиана Гәлиа  лылшамҭақәа рыла амузеи Аԥсны аинтерес зҵоу ҭыԥны иҟалеит, уи иаҭаауа иалагеит хыԥхьаӡара рацәала ҳтәыла ауааԥсыреи асасцәеи, ашколхәыҷқәеи  астудентцәеи, иара убас аԥсуа сахьаркыратә литература ауасхыр шьҭазҵаз  Дырмит Иасыф-иԥа Гәлиа иаҳаҭыр збар зҭаху зегьы.  

Лара лыԥсҭазаара зегьы алитература азааԥсара иазылкит: зеиҳараҩык анаҩс арҵаҩцәаны иҟалаз астудентцәа аҵара ахьыдлырҵоз аинститут аҿы, иара убас зыҭӡқәа Аԥсны ажәлар рзы акыр зҵазкуа агәалашәара хьчо иаазго амузеи аҿы.  Татиана Гәлиа лыстудентцәеи аус лыцзухьазгьы еицҿакны уи аамсҭашәара злаз, зхы инаркны зшьапаҟынӡа иинтеллигентыз, иқьиаз, агәцаракра аазырԥшуаз уаҩын ҳәа илыхцәажәоит. Лара аиумор злаз уаҩын, астудентцәа рызнеишьа лдыруан, дара урҭгьы лара ҳаҭыр ду лықәырҵон.  

Татиана Гәлиа лҵаҩцәа ракәын ашәҟәыҩҩцәеи апоетцәеи аӡәырҩы – урҭ дреиуоуп  Мушьни Таи-иԥа Лашәриа, апоет, аиҭагаҩ, акритик, Аԥсны анаукақәа Ракадемиа алахәыла. Татиана Дырмит-иԥҳа лыстудентцәа аӡәырҩы уи илҿыԥшны убасҵәҟьа  анаука амҩа алырхит, дара уажәы аурыси аҳәаанырцәтәи алитература аҭоурых акафедра аҿы аус руеит, урҭ рхыԥхьаӡараҿы иҟоуп: ААУ аурыси аҳәаанырцәтәи алитература аҭоурых акафедра адоцент Бахиа Наҭелла Гьаргь-иԥҳа, арҵаҩы еиҳабы Каиун Наталиа Уасил-иԥҳа, аҭоурыхтә наукақәа рдоктор, апрофессор  Папасқьыр Алеқсеи Луман-иԥа, арҵаҩы еиҳабы Кобахьиа Елена Владимир-иҳа, уҳәа убас егьырҭгьы. Иахьатәи амш азы Аԥснытәи аҳәынҭқарратә Университет, афилологиатә факультет аҿы иаԥҵоуп Татиана Дырмит-иԥҳа Гәлиа лыхьӡ зху апремиа.  

Аҟәа. Мшаԥымза 24, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аахыҵ Уаԥстәыла агәабзиарахьчара аминистр Томас Џьигкаев Аԥсныпресс акорреспондент диҿцәажәо, мшаԥымза 22 – 23 рзы Аҟәа ақалақь аҿы имҩаԥысуаз  II Аԥснытәи амедицинатә Форум азы игәаанагара иҳәеит.

«Афорум аусура ахә ашьара уадаҩуп. Уи иҳаракӡоу аҩаӡара аҿы имҩаԥган.  Ас еиԥш иҟоу аусмҩаԥгатәқәа даараӡа ибзиоу, хра злоу, аинтерес зҵоу акакәны иҟоуп.   Урҭ аколлегацәа рымадареи аспециалистцәа рыбжьара ԥышәала аимадара ашьақәыргылареи рзы акыр иманшәалоу аҭагылазаашьа аԥырҵоит.  Араҟа, Аҟәа ақалақь аҿы, ҳара Урыстәылатәи Афедерациа агәабзиарахьчара аминистр иҿцәажәара, ҳгәы иҵхо азҵаарақәа иазҵаара азы алшара ҳаман. Лаҵарамза 16 ашьҭахь ҳара аиԥш-зеиԥшу Афорум Аахыҵ Уаԥстәыла амҩаԥгара анҳалшо азы аамҭа алаҳкаауеит», – ҳәа иҳәеит Томас Џьигкаев.  

Аҟәа. Мшаԥымза 24, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа агазеҭ «Аԥсны» аредакциа аусзуҩцәа 105-шықәсатәи аиубилеи рыдиныҳәалеит.

Аиубилетә хәылԥазы аҿы Аҳәынҭқарра Ахада иҟынтәи адныҳәалара даԥхьеит Аҳәынҭқарра Ахада Иусбарҭа аиҳабы Абесалом Кәарҷиа.  

«Ҳазҭоу ашықәс беиоуп ҳтәыла азы акыр зҵазкуа ахҭысқәа рыла: аԥсуа культуреи алитературеи иналукааша аусзуҩ Дырмит Гәлиа диижьҭеи 150-шықәса аҵреи уи аредактор хадас дызмаз аԥсуа газеҭ «Аԥсны» раԥхьатәи аномер ҭыҵижьҭеи 105-шықәса аҵреи.

Агазеҭ раԥхьатәи аномер аҭыҵра даара акрызҵазкуа хҭысны иҟалеит аԥсуа милаҭтә кьыԥхь азы. Шьаҭаркҩысгьы, редакторсгьы даман арккаҩы, жәлар рпоет Дырмит Гәлиа.  Агазеҭ аҿиара амҩа хьанҭан, иуадаҩын, аха ус шакәызгьы, аԥсуа милаҭ рҿахәы зҳәоз акәны иҟан. «Аԥсны» раԥхьатәи аԥсышәала иҭыҵуаз газеҭ акәын, уи аԥсуа жәлар рмилаҭтә хдырра, рбызшәеи ркультуреи рыҿиара, иара убас жәлар рдоуҳатә ҭынха апропаганда азуреи рҿы  акыр зҵазкуа ароль нанагӡеит.

Агазеҭ аҭыҵра аналыршаха раԥхьатәи амшқәа индыркны аредакциа аҿы аус руан ҳтәылаҿы еицырдыруаз аҵарауааи ашәҟәыҩҩцәеи. Агазеҭ адаҟьақәа ирнылон  Иуа Коӷониа, Самсон Ҷанба, Ӡаӡ Дарсалиа, уҳәа иналукааша аԥсуа интеллигенциа ахаҭарнакцәа аӡәырҩы рнапы иҵыҵыз ажәеинраалақәа, аочеркқәа, ажәабжьқәа, адраматә рҿиамҭақәа.

Ари аҭыжьымҭа иузаҟәымҭхо Аԥсны аҳәынҭқарра ашьақәгылара аетапқәа зегьы рҭоурых иадҳәалоуп. Агазеҭ «Аԥсны» 1992-1993 шш. рзы Аԥсны жәлар Рџьынџьтәылатәи еибашьраан ареспублика аҿы имҩаԥысуа ахҭысқәа рзы адырра аҟаҵара азы  ауалԥшьа нанагӡон. Агазеҭ усҟан Гәдоуҭа иҭыҵуан Аибашьра аамҭа иалагӡаны агазеҭ 70 номер ҭыҵит. Агазеҭ аусзуҩцәа рацәаҩны аибашьра иалахәын, урҭ рахьынтә хҩык аибашьраҟынтә изыхнымҳәит. Иҭахаз афырхацәа ргәалашәара наунагӡа ҳгәаҵаҿы иаанхоит», - ҳәа иаҳәоит Аҳәынҭқарра Ахада иҟаиҵаз адныҳәалара аҿы.

Аҟәа. Мшаԥымза 24, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Мшаԥымза 24, 2024 шықәса рзы Аминистрцәа Реилазаара аҿы атәыла аԥыза-министр Алеқсандр Анқәаб ихантәаҩрала Аԥсны Аҳәынҭқарреи Урыстәылатәи Афедерациеи рыбжьара азеиԥш социал-економикатә ҵакыра аԥҵара Апрограмма анагӡара азы аусуратә гәыԥ аԥснытәи аган изаамҭанытәиу аилатәара мҩаԥысит.  

Аԥсны аекономика Аминистрра аофициалтә саит аҿы иҟоу адыррақәа рыла,  аилатәара Апрограмма анагӡара иадҳәалоу аҭагылазаашьеи анорма-зинтә шәҟәынҵақәа аус рыдулареи реиқәыршәареи рзы анагӡаратә мчра аусбарҭақәа ирыдҵаз  аԥхықәрақәа рынагӡара аҽҳәарақәеи ирызкын.  Ҷыдала ахшыҩзышьҭра аҭан агәабзиарахьчара, аҵарадырра, атәанчаҩратә еиқәыршәара, аҳазалхратә зин, уҳәа аусхкқәа ирыдҳәалоу апроектқәа реиқәыршәара азҵаарақәа.

Аҟәа.  Мшаԥымза 24, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Атәыла аԥыза-министр Алеқсандр Анқәаб Никарагуа иҟоу Аԥсны ацҳаражәҳәаҩ Инар Ладариа дидикылеит.  

Ацҳаражәҳәаҩ аԥыза-минстр Никарагуа иҟоу Аԥсны адипломатиатә Хылаԥшырҭа аҳәынҭқаррабжьаратәи аизыҟазаашьақәа рырҭбаареи рырҿиара анаҩстәи аперспективақәеи рзы имҩаԥнаго аусура атәы изеиҭеиҳәеит.  

Аҟәа. Мшаԥымза 24, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Аԥснытәи аҳәынҭқарратә Университет аҿы иаартхоит Москватәи аҳәынҭқарратә жәларбжьаратәи аизыҟазаашьақәа Ринститут (МГИМО) ашкол.

ААУ аректор Алеко Гәарамиа апрофессор-рҵаҩратә еилазаареи астудентцәеи евроатлантикатә шәарҭадара Ацентри жәларбжьаратәи аҭҵаарақәа Ринститути аусзуҩ, ажурнал «Международная аналитика» аредактор Хада, Москватәи аҳәынҭқарратә жәларбжьаратәи аизыҟазаашьақәа Ринститут (МГИМО) Урыстәыла адәныҟатәи аполитикеи жәларбжьаратәи аизыҟазаашьақәеи ркафедра адоцент, аҭоурыхтә наукақәа ркандидат Сергеи Маркедонови реиԥылара иазкыз аусмҩаԥгатә аҿы абри азы адырра ҟаиҵеит.

ААУ асистемаҿы аус рулоит Москватәи аҳәынҭқарратә жәларбжьаратәи аизыҟазаашьақәа Ринститут (МГИМО) апрофессор-рҵаҩратә еилазаара ахаҭарнакцәа, еицырдыруа аҵарауаа, аполитологцәа. Дара жәларбжьаратәи аизыҟазаашьақәа, аглобалтә економика, ҳаамҭазтәи аимакқәа рхыҵхырҭақәеи иҟалар зылшо рыхҟьаԥҟьақәеи ирылацәажәалоит, атехнологиатәи, аекономикатәи суверенитет ҳазну адунеи аҿы ҭыԥс иааннакыло.

ААУ аректор Алеко Гәарамиа иажәақәа рыла, мшаԥымза 25 рзы Москватәи аҳәынҭқарратә жәларбжьаратәи аизыҟазаашьақәа Ринститут (МГИМО) аректор Анатоли Торкунов авидеоаацҳамҭа ааишьҭоит, уаҟа иара ААУ аҟны иарбоу аҵараиурҭа (МГИМО) ашкол аартразы ажәалагала ҟаиҵоит.

Аҟәа. Мшаԥымза 24, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Урыстәыла иҟоу Аԥсны ацҳаражәҳәаҩ Алхас Кәыҵниа Лугансктәи арҵаҩратә Университет аҭоурых, жәларбжьаратәи аизыҟазаашьақәеи асоциал-политикатә наукақәеи Ринститут астудентцәеи арҵаҩцәеи дырԥылеит. Аиԥылара мҩаԥысит Москва ақалақь аҿы иҟоу Аԥсны Аҳәынҭқарра Ацҳаражәҳәарҭа аҿы.

Аԥсны Аҳәынҭқарра Ацҳаражәҳәарҭа апресс-маҵзура иҟанаҵо адыррақәа рыла, астудентцәеи урҭ рнапхгаҩцәеи еиуеиԥшым азҵаарақәа рыҟаҵара азы алшара рыман. Заԥхьаҟа жәларбжьаратәи аизыҟазаашьақәа рганахьала аус зураны иҟоу Аԥсны аҭоурых, адәныҟатәи аполитика,  Аԥсны Аҳәынҭқарреи Урыстәылатәи Афедерациеи, егьырҭ адипломатиатә еизыҟазаашьа зыбжьоу аҳәынҭқаррақәеи рыбжьара аусеицура ҳаамҭазтәи аҭагылазаашьеи ҳаԥхьаҟатәи аперспективақәеи, жәларбжьаратәи аконтактқәа рыҿиареи рырҭбаареи азҵаарақәа рзы азҿлымҳара аадырԥшуан .  

Аҟәа. Мшаԥымза 24, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны асоциалтә хьчареи адемографиатә политикеи рминистр Руслан Аџьба Калужтәи аобласт асоциалтә хьчареи аџьеи рминистр Павел Коновалов диԥылеит.

Аиԥылара иара убас рхы аладырхәит атуризм аминистр Ҭеимураз Хишба, ацентр «Развитие» азеиԥш зҵаарақәа рзы адиректор Елена Заицева,  Урыстәыла Анапхгара аҟны иҟоу Калужтәи аобласт Анапхгара ахаҭарнакра аинвестициатә проектқәа заанаҵтәи аиқәыршаҳаҭра аҟәша аспециалист хада Ксениа Макарова, Аԥсны асоциалтә хьчареи адемографиатә политикеи Рминистрра азинтә ҟәша аиҳабы Ромео Черқьезиа.

Руслан Аџьба раԥхьаӡа акәны Аԥсны иаҭааз асасцәа бзиала шәаабеит ҳәа реиҳәеит.

Аҟәа. Мшаԥымза 24, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Бабышьра ақыҭан иҟоу Владислав Арӡынба ихьӡ зку Жәларбжьаратәи аҳаирбаӷәаза «Аҟәа» аиҭашьақәыргылара азы комплексла аусурақәа рымҩаԥгара иадҳәалоу азҵаарақәа ирылацәажәеит акоординациатә штаб аилатәара аҿы.

Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада ихаҭыԥуаҩ Бадра Гәанба ихантәаҩрала имҩаԥысуаз аилатәара рхы аладырхәит аԥыза-министр актәи ихаҭыԥуаҩ, афымцамчи атранспорти рминистр Џьансыхә Нанба, Иҷыдоу аҭагылазаашьақәа рминистр Лев Кәыҵниа Аҳәынҭқарратә шәарҭадара Амаҵзура ахантәаҩы Ҭемыр Ахьиба.

Аилатәара иалахәыз аҳаирбаӷәаза аиҭашьақәыргылареи уи аусура аиҭахацыркреи  рзы апроект аҳәаақәа ирҭагӡаны аргылара-еиҭашьақәыргыларатә усурақәа рцашьа шымҩаԥысуа иалацәажәеит.

Аҟәа. Мшаԥымза 24, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа аерманцәа ргеноцид амш аҽны аерман жәлар рыхьӡала адышшылара ҟаиҵеит.

«Иахьа ҳара иаҳгәалаҳаршәоит аерман жәлар рҭоурых аҟны итрагедиатәу арыцхә – Агеноцид иалаӡыз ргәалашәара амш. Аерман жәлар ргәырҩа рыцеиҩаҳшоит. Адунеи зегьы аҟнеиԥш, ҳаргьы иахьа иаҳгәалаҳаршәоит ХХ ашәышықәса алагамҭазы ихамшҭыхәны иҟалаз ахлымӡаах – аерманцәа ргеноцид, харада  индырҵәаз ауаа ргәалашәара аҿаԥхьа ҳхырхәоит.

Аԥсны жәлар ари атрагедиа иалаӡыз ргәалашәара ирыцуп, ҳтәылаҟны дара рхатә хьааиԥш ирыдыркылоит жәларык рхьаа. Аԥсны агәаанагара аҽаԥсахӡом — милаҭ еилыхла жәларык ауаа рнырҵәара ариашара зымуа усуп.  Ауаатәыҩса ирылшо зегьы ҟарҵароуп ари аҩыза агыгшәыгра ахааназы даҽаџьара иҟамларц азы.

Ари аҩыза ахҭысқәа ауаа рҭоурыхтә гәалашәараҿы иаанымхар залшаӡом.