Аҟәа. Мшаԥымза 30, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Мшаԥымза 30 рзы 15 шықәса ҵит Аԥсны Аҳәынҭқарраҟны иҟоу Урыстәыла Ашәарҭадара Афедералтә Маҵзура Аҳәаахьчаратә Усбарҭа аԥҵара ҟалеижьҭеи.

Ари арыцхә иазкын иахьа Р.Гәымба ихьӡ зху Аҳәынҭқарратә филармониа аҿы имҩаԥысуа аныҳәатә усмҩаԥгатә.

Мшаԥымза 30, 2009 шықәсазы Аԥсни Урыстәылеи рхадацәа  Дмитри Медведеви  Сергеи  Багаԥшьи «Ареспублика Аԥсны аҳәынҭқарратә ҳәаа ахьчара азы аусмҩаԥгатәқәа реицынагӡара азы" Аиқәшаҳаҭра рнапы аҵарҩит.  Мшаԥымза 30, 2009 шықәса Аԥсны Аҳәынҭқарраҟны иҟоу Урыстәыла Ашәарҭадара Афедералтә Маҵзура Аҳәаахьчаратә Усбарҭа аԥҵара иамшны иԥхьаӡоуп. Аԥсны Аҳәынҭқарраҟны иҟоу Урыстәыла Ашәарҭадара Афедералтә Маҵзура Аҳәаахьчаратә Усбарҭеи Аԥсны Аҳәынҭқарратә шәарҭадара Амаҵзура Аҳәаахьчаратә Усбарҭеи  Аԥсны аҳәынҭқарратә ҳәаа ахьчара иазку ауснагӡатәқәа еицымҩаԥыргоит.

Аҟәа. Мшаԥымза 30, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥыза-министр Алеқсандр Анқәаб Аԥсны

Аԥсны Аҳәынҭқарраҟны иҟоу Урыстәыла Ашәарҭадара Афедералтә Маҵзура  Аҳәаахьчаратә Усбарҭа аруаа аиубилеи рыдиныҳәалеит.  

«Ҳаҭыр зқәу аҩызцәа, Ареспублика Аԥсны Анапхгареи, хаҭала сара сыхьӡалеи гәык-ԥсыкала ишәыдысныҳәалоит  Аԥсны Аҳәынҭқарраҟны иҟоу Урыстәыла Ашәарҭадара Афедералтә Маҵзура  Аҳәаахьчаратә Усбарҭа аԥҵара ҟалеижьҭеи 15-шықәса аҵра!

Мшаԥымза, 2009 шықәсазы, имариамыз аамҭа азы, ҳҳәынҭқаррақәа рхадацәа «Ареспублика Аԥсны аҳәынҭқарратә ҳәаа ахьчара азы аусмҩаԥгатәқәа реицынагӡара азы» Аиқәшаҳаҭра рнапы аҵарҩит.  Убри нахыс аԥснытәии урыстәылатәии аҳәаахьчаҩцәа иҳараку апрофессионалтә ҩаӡара аҿы ҳҳәынҭқарра аҳәаақәа реицыхьчара иазку ауснагӡатәқәа мҩаԥыргоит.  

Шәара шәмаҵзура даараӡа акыр аҵанакуеит. Аԥсны Аҳәынҭқарреи Урыстәылатәи Афедерациеи аиҩызареи аусеицуреи аҩганктәи аидгылареи аицхыраареи рзы 2008 шықәсазы  ирыбжьарҵаз афундаменталтә еиқәшаҳаҭра ала, уи Аԥснытәи аҳәынҭқарра ашәарҭадареи аҭышәынтәалареи иахылаԥшуеит, уи шьаҿа-шьаҿалатәи аҿиареи Урыстәылатәи Афедерациеи Аԥсни рыбжьара аидгыларатә еизыҟазаашьақәа рырӷәӷәареи иацхраацуеит», - ҳәа иаҳәоит адныҳәаларатә цҳамҭа атекст аҿы.

Аҟәа. Мшаԥымза 29, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. В. Г. Арӡынба ихьӡ зху Аҳәынҭқарратә Арратә Ахьӡ-Аԥша амузеи аҟны Аџьынџьтәылатәи еибашьра Дуӡӡа иазку Тамбовтәи амузеи ацәыргақәҵа аатит.

2023 шықәса инаркны Аҟәа аиашьаратә қалақьны иҟоу Тамбов ақалақь, Амузеи-цәыргақәҵатә центр аҿы 1992 – 1993шш. Аԥсны жәлар Рџьынџьтәылатәи еибашьра иазкыз, «Ҳара аԥсҭазааразы аԥсра ҳазцрн» ҳәа хыс измаз ацәыргақәҵа мҩаԥысит. Уи еиҿкаан Аԥсны акультура Аминистрреи В. Г. Арӡынба ихьӡ зху Аҳәынҭқарратә Арратә Ахьӡ-Аԥша амузеи Тамбовтәи атәылаҿацәҭҵааратә музеи рыла.  

Сынтәа Тамбовтәи аобласттә атәылаҿацәҭҵааратә музеи адиректор Андреи  Челикини амузеи аҟәшақәа рнапхгаҩцәа Роман Простатинови Васили Биволи Аҟәаҟа иааргеит  «Аиааира аҟынӡа анаӡара: Виачеслав Гроздов имшынҵақәа раԥхьарала» («Восхождение к победе: читая дневники Вячеслава Гроздова»). ҳәа хыс измоу апланшеттә цәыргақәҵа.  Уи 1941-1945шш. Аџьынџьтәылатәи еибашьра Дуӡӡа анцоз аамҭазтәи иуникалу адукументалтә ршаҳаҭгақәа – зынӡа иқәыԥшӡаз Виачеслав Гроздов имшынҵақәа  ҳаамҭазтәи аԥхьарақәа роуп.

Ацәыргақәҵа аартуа В.Г.Арӡынба ихьӡ зху Аҳәынҭқарратә Арратә Ахьӡ-Аԥша амузеи адиректор Мзиа Беиа Тамбовтәи лколлегацәа бзиала шәаабеит ҳәа раҳәо иазгәалҭеит:  

«Иахьа ҳара ҳзы акыр зҵазкуа ахҭыс ҟалеит, еизар зегьы ирыдгалахоит Аџьынџьтәылатәи еибашьра Дуӡӡа аҿы Тамбовтәи аобласть  ауааԥсыра рлагала атәы зҳәо Тамбовтәи аобласттә атәылаҿацәҭҵааратә музеи апланшеттә цәыргақәҵа.  Ари ацәыргақәҵа ишыжәдыруа еиԥш, Аџьынџьтәылатәи еибашьра Дуӡӡа аҿы Аиааира агара Амш иадҳәалоуп.

 Иазгәоуҭаша, иарбоу ацәыргақәаҵа аҿы иаарԥшуп архиопископ Лука, апрофессор, Тамбовтәи аевокуациа зызуз арратә хәышәтәырҭақәа рҿы ихадоу аԥҟаҩы-абжьгаҩыс иҟаз В. Ф Воино-Иасенецки изку адыррақәа.

Аҟәа. Мшаԥымза 29, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Ирационалны аԥсшьарамшқәеи аныҳәамшқәеи  рхархәара хықәкыс иҟаҵаны, атәыла аминистрцәа Реилазаара мшаԥымза 29, 2024 шықәсазы иҭнажьыз Ақәҵара инақәыршәаны, лаҵарамза 10 (ахәаша), лаҵарамза 24 (ахәаша) иназыцҵоу ԥшьарамшқәаны ирылаҳәоуп.

Аныҳәатә ԥсшьарамшқәаны иԥхьаӡоуп:

Аҟәа. Мшаԥымза 29, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Иҳаҩсыз аԥсшьарамшқәа раан акциа «Ақьиара Амиссиа» аусмҩаԥгатәқәа Ҭҟәарчал ақалақь аҿы имҩаԥысит.   Ақалақь-фырхаҵа акультура Аҩны аҿы иаднакылеит Москватәи аҳәынҭқарратә акультура Аинститут аделегациа.

Ари ахыбра иаразнак асасцәа рыблаҿы иааит, даараӡа иргәаԥхеит. «Азал убри аҟара ииашаны ишьақәыргылоу акустикатә ҟазшьарбагақәа амоууп, уи аҩыза шамахамзар Урыстәылатәи ақалақьқәеа зегьы рҿы иуԥылаӡом», - ҳәа ирҳәеит астудентцәа-авокалистцәа.

Акультура Аҩны асцена аҿы аконцерт программала иқәгылеит Москватәи Аҳәынҭқарратә акультура Аинститут астудентцәеи астудиа «Ахәыҷра» ааӡамҭацәеи.      Анаҩс асасцәа бзиала шәаабеит ҳәа раҳәо дықәгылеит араион ахада Исидор Дочиа.

Аҟәа. Мшаԥымза 29, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Ашәҟәҭыжьырҭа «Academia» аҿы 10-томкны иҟоу аԥсуа Нарҭаа репос иазку аҭыжьымҭа аҟынтәи аа-томк ҭыҵит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны анаукақәа Ракадемиа апресс-маҵзура. Аредактор- аиқәыршәаҩ –  Аԥсны анаукақәа Ракадемиа апрезидент, Урыстәылатәи Анаукақәа Ракадемиа аҳәаанырцәтәи алахәыла, ХХ ашәышықәса 80-тәи ашықәсқәа раахыс аепикатә текстқәа реизгареи рсистематизациеи знапы алаку Зураб Џьапуа.  

Аҟәа. Мшаԥымза 29, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа Ареспублика Башкортосҭан Анапхгара аԥыза-министр Андреи Назаров иира Амш идиныҳәалеит.

Адныҳәаларатә телегарамма аҿы, ахәҭакахьала иазгәаҭоуп:

«Ҳаҭыр зқәу Андреи Геннади-иԥа!

Шәира Амш инамаданы ишәыдышәкыл гәык-ԥсыкала иҟаҵоу адныҳәалара!

Шәара, абаҩхатәра злоу анапхгаҩы шьахә, ахарахәыцра злоу, аԥышәа ду змоу, ззанааҭдырра ҳараку аусзуҩ, зусуратәи зыуаҩратәи аҟазшьақәа ирыбзоураны аҳаҭыри апатууи зқәу уаҩны иҟалаз шәоуп.

Аҟәа. Мшаԥымза 29, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.   Мшаԥымза 30 рзы аусура хнаркәшоит Аԥснытәи аҳәынҭқарратә Университет аҟазара афакультети ихьыԥшым асахьаҭыхыҩцәа жәларбжьаратәи реидгыла «Апсны-арти» рыла еиҿкаахаз  жәларбжьаратәи арт-пленэр «Феникс», ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсадгьыл-инфо. Арт-пленер  мҩаԥысуеит Москватәи Акультуратә Усуратә Ҩны «Москва Аҩны» иҟанаҵо адгылара иабзоураны.

Апленер актәи амш, мшаԥымза 24 азы уи алахәылацәа Аԥсны аҳҭнықалақь аҿы аус руан, анаҩс урҭ иаҭааит ақалақьқәа Гагра, Афрн Ҿыц, Очамчыра, иара убас Гәдоуҭа араион Лыхны ақыҭа.

Апленер аҵыхәтәантәи амш мшаԥымза 29 азы, уи иалахәыз ҩаԥхьа Аҟәа ақалақь аҿы аус рулоит. Анаҩс аихшьаалатә ҳасабырбатә цәыргақәҵа азы иалкаахоит апленер аан иҭыхыс асахьақәа. Уи мҩаԥгахоит мшаԥымза 30 рзы Аҟәа ақалақь аҿы .

Арт-пленер «Феникс» еиҿкаахеит Аԥсны Амилаҭтә сахьатә галереиа ацхыраара аҭара хықәкыс иҟаҵаны.  Иреиӷьу аусумҭақәа уи афонд ахь ииагахоит.

«Арт-пленер аусура аихшьаалақәа рыла имҩаԥгахо ацәыргақәҵа мышкы аус аулоит. Иалаҳхо аусумҭақәа ҳара Амилаҭтә сахьатә галереиа афонд аҿы иаанҳажьуеит. Егьырҭ аусумҭақәа арт-пленер алахәылацәа дара иргоит», - ҳәа илҳәеит апроект акоординатор,  ААУ аҟазарақәа рфакультет арҵаҩы Мактина Гогиа.

Аҟәа. Мшаԥымза 29, 2024 шықәса.  Аԥсныпресс.   150 см. иҟоу Гран-При агаразы амаршрут  Аҽырыҩра-спорттә Комплекс «Виват, Россия!» аҿы имҩаԥысит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Урыстәыла аҽыбӷаҟазаратә спорт Афедерациа апресс-маҵзуа.

Аицлабрақәа ирҭааит аҭыԥ дуқәа аанызкыло асасцәа: Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа, Аԥсны аҿари аспорти русқәа рзы Аҳәынҭқарратә Еилакы ахантәаҩы.  

Атурнир акурс-дизаинер Илиа Большаков Гран-При иалахәыз  ирыдигалеит имариамыз ахыдҵа – 13 ԥынгыла ирхысны урҭ 16 аԥаратә ҽаршьцыларақәа ҟарҵар акәын.  Иԥхьагылаз акәаԥ-каԥрала аҽаршьцылара анагӡара рзыԥшын. Урҭ ирхысит хә-ҩык аҽыбӷаҟазацәеи рыҽқәеи дареи. Дара гхада ихадоу адистанциа иахысит. Сергеи Петрови уи дзықәтәаз Ламур Зет ҳәа ахьӡ ҷыда змоу аҽыҩи 44,34 секундк рыла рыдҵа нарыгӡеит.  Акәаԥ-каԥрала аҽаршьцылара анагӡара аҿы иреиӷьу алҵшәа – 42,74 секундак - аалырԥшит Наталиа Симониа, аха уи дзықәтәаз аҽы Кваренги гхак ҟанаҵеит.   Убри аҟнытә дара ахԥатәи аҭыԥ ауп иаанырклаз. Иван Малиугини уи дзықәтәаз Милан МС ҳәа ахьӡ ҷыда змоу   аҽыҩи гхада акәаԥ-каԥрала аҽаршьцылара нарыгӡеит, аха уеизгьы амаршрут аҿы аиааира згаз Сергеи Петров изхьымӡаӡеит.

Аҟәа. Мшаԥымза 28, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Аԥсны атуризм Аминистрреи Асанитар-епидемиологиатә Станциеи русзуҩцәа акурорттә обиектқәа акурорттә сезон разыҟаҵара ахьынӡазалыршоу азы комплексла агәаҭарақәа мҩаԥыргоит.

Аԥсны атуризм Аминистрреи Асанитар-епидемиологиатә Станциеи русзуҩцәа рыла аԥсшьаҩцәа ирыдгалахо атуристтә маҵзурақәа рхаҭабзиара агәаҭара хацыркхеит   14-еихагыла змоу асанатори ахыбра аҟынтәи.

Акурорт-зҩыдахаратә комплекс «Страна души» быжь корпуск аҵанакуеит, еиуеиԥшым акатегориақәа ирыҵанакуа 750-рҟынӡа уада ыҟоуп.   

Аԥсны атуризм Аминистрреи Асанитар-епидемиологиатә Станциеи рыспециалистцәа абжьгарақәак ҟарҵеит. Иарбоу  акурорт-зҩыдахаратә комплекс агәаҭараан ӷәӷәала аилагарақәа аарԥшӡамызт, аобиект асасцәа рыдкылара иазхиолуп.