Аҟәа. Мшаԥымза 27, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны Ахәаахәҭара-ааглыхратә Палата аҿы ахәаша, мшаԥымза 26 рзы «Анаплакқәа реизакхьӡынҵа-2024» аӡыргара иазкны аныҳәатә усмҩаԥгатә мҩаԥысит, ҳәа адырра ҟанаҵоит  Аԥсны Ахәаахәҭара-ааглыхратә Палата апресс-маҵзура. Ари 16-тәи ҭыжьымҭоуп. Сынтәа аизакхьынҵа аҵарадырра иазкуп. Аҭыжьымҭа атираж  – 1000 екземплиар рҟынӡа инаӡоит.

Аусмҩаԥгатә ҳаҭыр зқәу асасцәа рхыԥхьаӡараҿы иҟан аҵарадырра асистема ахаҭарнакцәеи аусдкылаҩцәеи. 

Аусмҩаԥгатә аартуа, Ахәаахәҭара-ааглыхратә Палата Апрезидент Тамила Мерцхәлаа, иарбоу аизакхьӡынҵа усуратә ҭыжьымҭоуп, уи аусхкқәа жәпакы рхаҭанакцәа рзы, иара убас аҳәаанырцәтәи  атәылақәа рбизнес еилазаараазы ихадоу аинформациа ахыҵхырҭаны иҟоуп ҳәа иазгәалҭеит.  

«Сынтәа ҳара иҳаӡбеит аҵарадрра ахшыҩзышьҭра аҭара, ари атема машәыршықә ицәырымҵӡеит, избан акәзар,  аҵарадырра ианакәзаалакгьы  ауаажәларра рыԥсҭазаараҿы акыр зҵазкуа аҭыԥ аанакылон.  Уи ауаҩы ихаҭашьара ашьақәгылара аҿы акыр ароль ду нанагӡоит, атәылақәа економикала аҿиара иацхраауеит. Аҵарадырра адыррақәа раиуреи, урҭ анаҩс аԥсҭазаараҿы рхархәареи, иара убри ала аԥсҭазаашьа аҩаӡара ашьҭыхреи егьырҭ ауаа рыԥсҭазаара аиӷьтәреи рзы зеиӷьаҟам аҭагылазаашьақәа аԥнаҵоит. Убас ала, аҵарадырра ауаажәларра иҭышәынтәалоу рсоциал-економикатә ҿиара азы ихадоу елементны иҟоуп», - ҳәа инаҵшьны иазгәалҭеит Ҭамила Мерцхәлааԥҳа.  

Аҟәа. Мшаԥымза 27, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аҽырыҩра-спорттә Комплекс «Виват, Россия!» аҿы ихыркәшахеит аконкур азы Аԥсны Ахраҿа агара аҩбатәи амш.  Ари амш аҽны еицлабуан  65 инаркны 140 см. рҟынӡа инаӡо  амаршрутқәа рыла, уаҵәтәи ихадоу амш рҽазыҟарҵон.  

Ашьыжь инаркны «ицқьаны анагӡареи ашьамхыҵарреи» рзы 95 см. иҟоу амаршрут  аҿы аиааира агеит Анастасиа Захарова дхықәтәаз аҽыҩ Камиаки.

Иара убри амаршрут аҿы, 105 см. аҳаракыраҿы иреиӷьу алҵшәа аадырԥшит  Елена Криучковеи  дзықәтәаз 7-шықәса зхыҵуа аҽани Леди Стар. Иара заҵәык ауп ахараԥсатә кәаталақәа рыда афиниш ахь инаӡаз.   Аҩбатәи аҭыԥ ааныркылеит Христина Симониеи уи дзықәтәаз 6-шықәса зхыҵуа ақьақәа Кристмасс Стари (аамҭа анорма ахысразы ахараԥсатә кәаҭалак аманы афиниш аҟынӡа инаӡеит).

Аҟәа. Мшаԥымза 27, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Мшаԥымза 27 рзы Краснодартәи аҽырҩырҭа аҿы аҽырыҩратә сезон аартра мҩаԥысит. Аҽырыҩрақәа актәи амш азы 12 ҽырыҩра мҩаԥысит, аицлабрақәа рхы аладырхәит аԥснытәи аҽыааӡаҩцәа рҽыҩқәа.

Аҽырыҩратә сезон Аартра иазкыз 1800 метранӡа  аҽырыҩра рхы аладырхәит  хы-шықәса зхыҵуа арабжәла змоу аҽыҩқәа.   Беслан Абхазаа иҽыҩ Осман Абан аҩбатәи аҭыԥ ааннакылеит, Аԥсны аҿари аспорти русқәа рзы Аҳәынҭқарратә Еилакы аҽыҩ  Колхида Терск ахԥатәи аҭыԥ ааннакылеит.  

1992-1993 шш. Аԥсны жәлар Рџьынџьтәылатәи еибашьраҿы иҭахаз ргәалашәара Аԥхьахә агаразы 1800 метра рҟынӡа аҽырыҩра аҿы Ахра Ашәба иҽыҩ Џьалил Гранд аҩбатәи аҭыԥ ааннакылеит, актәи аҭыԥ ааннакылеит Теректәи ашьацқьа злоу аҽааӡарҭа азауад иатәу аҽыҩ Терск Сноушторм.

Аҟәа. Мшаԥымза 27, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны Иҷыдоу аҭагылазаашьақәа рзы Аминистрра аҿы аԥышәарақәа рыҭиара аамҭа алагеит.  Ареспублика араионқәа зегьы рҟынтәи абитуриентцәа Урыстәыла Иҷыдоу аҭагылазаашьақәа рзы Аминистрра апрофильтә ҵааиурҭақәа – Аҳәынҭқарратә  абылрацәыхьчаратә маҵзура Академиеи Атәылауаҩратә хьчара Академиеи  ркурсантцәас аҟаларазы агәыӷра рыманы адкыларатә ԥышәарақәа рҭиуеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны Иҷыдоу аҭагылазаашьақәа рзы Аминистрра апресс-маҵзура.

Аҟәа. Мшаԥымза 27, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Алеқсандр Ашәба XXXVI Москватәи астуденттә спорттә хәмаррақәа аҳәаақәа ирҭагӡаны имҩаԥысуаз зхы иақәиҭу аиқәԥара азы Москва аҵараиурҭақәа Рыхәраҿа агаразы аицлабраҿы актәи аҭыԥ ааникылеит.

Алеқсандр  зыкапантә категориа 65 кьыла рҟынӡа иҟоу рыбжьара дықәгылон. Аспортсмен  хә-еиндаҭларак рҿы даиааины, хаҭалатәи аҿы еиԥш, акомандатә зшьа аҿгьы аиааира игеит.

Аҟәа. Мшаԥымза 26, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Асасааирҭа-аресторан «Леон» су-шеф, европатәи ачысхкқәа рыҟаҵаҩы Анӡор Кочиев ателеканал «Пиатница» аҿы имҩаԥысуаз ахәыҟаҵаратә шоу «Молодые ножи» афинал ахь днаӡаны аҩбатәи аҭыԥ ааникылеит.

Аихьӡарахь амҩала

Аԥснытәи ачысҟаҵаҩы, асасааирҭа-аресторан «Леон» европатәи ачысқәа рзы су-шеф Анӡор Кочиев ишеиҭеиҳәаз ала,  ателеканал «Пиатница» ала ицо ачысҟаҵаратә шоу «Битва шефов» ахԥатәи асезон афиналбжа аҟынӡа днаӡеит. Иара апопулиартә проект ахь инеира шыҟалаз, насгьы уадаҩрақәас дзықәшәази урҭ риааира илзыршази ртәы, иара убас иара апопулиартә проект ахь инеира шыҟалаз, насгьы уадаҩрақәас дзықәшәази урҭ риааира илзыршази ртәы еиҭеиҳәеит. Анӡор иажәақәа рыла,  ари ахҭыс аҭоурых алагеит ҭагалан 2023  шықәса рзы. Асасааирҭа-аресторан «Леон» ачысҟаҵаҩ-еиҳабы (шеф-повар) идгаларала Константин Ивлев инапхгарала имҩаԥысраны иҟаз  егьи ашоу «Битва шефов» аиҿкааҩцәа Анӡор иҽимардеит, ааԥхьарагьы ирҭеит. Иара иаразнак дақәшаҳаҭымхаӡеит, иҩызцәа-иуацәа дрызҵааит, маҷк длакҩакит, аха нас иара ихырдырга-видео (видео-визитка) Москваҟа ишьҭит. Мчыбжьык ашьҭахь, аҭыхрақәа анымҩамгахо арыцхә шьықәдыргылеит. Урҭ мҩаԥысит цәыббрамза 15 рзы. Иара аҭыхрақәа ирыдҳәалоу апроцесс ахаҭа акыр аамҭа зҵазкуаз, узырааԥсоз акакәны иҟалеит. Аҭыхрақәа ирылагеит ашьыжь, асааҭ 6 рзы, ихыркәшахеит  уаха асааҭ 12 рзы.

Анӡор иажәақәа рыла, апроект аҿы иара раԥхьа ӷәӷәала игәы хыҭхыҭуан. «Авидео аҿы иубоит раԥхьатәи сықәгылара аҿы ӷәӷәала сгәы шыхыҭхыҭуаз, уимоу, џьара-џьарагьы  маҷк сажәа еилагон, аха нас сҽааидыскылан, ус-ус зегьы сықәманшәалахо иалагеит», - ҳәа игәалаиршәеит ачысҟаҵаҩ.

«Ахәыҟаҵаратә шоу «Битва шефов» ашьҭахь сара ачысхаақәа рыҟаҵараҿы сдыррақәа рыҩаӡара ашьҭыхра сҽазысшәо  салагеит, схы аус адызулон, ашоу «Молодые ножи» ашьҭахь  – италиатәи ачысхкқәа рыҟаҵара аҿы сдырреи сԥышәеи реизырҳара сҽазысшәон. Сеигәырӷьоит аиааира ахьигаз сҩыза Даниил Горбунов. Уи даара дыҷкәына бзиоуп, дыпрофессионалуп», – ҳәа иҳәеит Анӡор Кочиев. 

Ашоу «Молодые ножи»

Ачысҟаҵаратә шоу х-етапкны ишьақәыгылан, урҭ зегьы мышкала иҭыхын, ашьыжь, асааҭ 6 рзы иалагаз, ахәылбыҽха, асааҭ 11 рзы ихыркәшахеит. Апроект атема хада – италиатәи ачысхкқәа рыҟаҵара.

Анӡор игәаанагарала, зегьы реиҳа иуадаҩны иҟаз иара ахаангьы зыӡбахә имаҳацыз ачысхкқәа рыҟаҵара азы адҵа анагӡара. Анӡор Кочиев иажәақәа рыла, уадаҩрақәак цәырҵит «Абаҩлашеи ацәыбрахәи злоу Ризотто» («Ризотто с костным мозгом и шафраном») ҳәа изышьҭоу италиатәи ачысхкы аҟаҵара иадҳәаланы.

«Сара уаанӡа ацәыбрахә ахархәарала ачысқәа зынӡа иҟасымҵаӡацызт, уи аҩыза сақәымшәаӡацызт, цқьа изеилкаауамызт уи аус адулара шаҭаху, еиҳа ишиашоу атәы», –  ҳәа иҳәеит ачысҟаҵаҩы.

Иҟаҵатәны исыдыз аҩбатәи ачысхны иҟан  «Лазаниа», уи ихадоу амарҭхәқәа рыда иҟаҵатәын. Ари аҭагылазаашьа, ус иуҳәар ҟалозар, уамак иманшәаланы иҟамызт. Араҟа сара сыпрофессионалтә интуициа, иара убас сфантазиа сыхәеит. Иамҩатәны аимпровизациа ҟасҵар акәхеит. «Сара «аколхозтә» бутерброд ҟасҵеит, убри аан иссаны ача асақәа сыххит. Аӷраҵа аҟаҵара маҷк садхалеит, аиашазы. Уи акәты аԥылгыды иақәыз акәаци ауҭраҭыхқәеи еилаҵаны ахҷаттә сызбал аҵаҭәаны, ирҭәоу ашә алаҵаны, аххыла ахыԥсаланы иҟасҵеит.  Сара сгәаанагарала даара ихааны иҟалеит, еиласҵаз амарҭхәқәа зегьы еинааланы зеиӷьаҟам агьама роуит», – ҳәа дԥышәырччо еиҭеиҳәеит Анӡор Кочиев.

Аҟәа. Мшаԥымза 26, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа Аԥсуа телехәаԥшра иаиҭаз аинтервиу аҿы В.Г.Арӡынба ихьӡ зху Жәларбжьаратәи аҳаирбаӷәаза «Аҟәа» ареконструкциеи аусура аларгареи ирызку апроект ду анагӡара атәы  далацәажәеит. «Ҳара уаанӡа аҳаирбаӷәаза аиҭашьақәыргылара еиԥш иҟоу апроект ду анагӡара аԥышәа ҳамаӡамызт. Убри аҟнытә ауадаҩрақәа цәырҵуеит, жәаҳәарада, аха ӡбашьа змам акгьы ыҟаӡам», – ҳәа иҳәеит иара.

Аҳәынҭқарра Ахада агәра ганы дыҟоуп, «30 шықәса раахыс ус игылоу Жәларбжьаратәи аҳаиртә баӷәаза «Аҟәа» ареконструкциа  Аԥсны аҳәынҭқарразы акрызҵазкуа, аҭоурыхтә ҵакы змоу апроектқәа иреиуоуп. Аҳаиртә баӷәаза ареконструкциа  анхыркәшахалак анаҩс, жәларбжьаратәи астандартқәа ирықәшәо иҟалоит, еиуеиԥшым аҳаирплан хкқәа аднакылоит. Ари аҩыза аинвестициатә проект анагӡара атәылауаа транспортла реиқәыршәара, иара убас аԥсшьаҩцәа рхыԥхьаӡара аизырҳара, атәыла аекономикатә ҿиара ӷәӷәала ацхраара алнаршоит. «Иаанагои уи? Уи иаанаго ауааԥсыра рыԥсҭазаашьа аиӷьтәра, зматериалтә ҭагылазаашьа бзиоу аҭаацәа рыҟазаара, ахәыҷырацәара, зыҩаӡара ҳараку амедицинеи асоциалтә еиқәыршәареи, - ҳәа иазгәеиҭеит Аҳәынҭқарра Ахада. – Ас еиԥш апроект дуқәа раналогқәа Аԥсны уаанӡа иҟаӡамызт. Ас еиԥш иҟоу апроектқәа ҳәарада Аԥсны аекономикатәи асоциалтәи ҭеиҭыԥш хра злоу аиҭакрақәа аларгалоит».   

Аҟәа. Мшаԥымза 26, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Аҵыхәтәантәи ашықәсқәа рзы ареспублика аҿы ақыҭанхамҩа активла аҿиара мҩаԥысуеит, уи иазоужьхоит абиуџьеттә хархәагақәа рнаҩсгьы хазхаҭалатәи аинвестициақәагьы. Абри атәы Аԥсуа телехәаԥшра иаиҭаз аинтервиу аҿы иҳәеит Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа.   

Хы-шықәса рыҩныҵҟа ақыҭанхамҩа аҿиаразы ахықәкытә программа анагӡара иазоужьхеит 300  млн. мааҭ.   2024 шықәсатәи атәыла абиуџьет аҿы иарбоу ахықәқәа рынагӡаразы иазԥхьагәаҭоуп   150 млн. мааҭ. «Ҳара иҳамоуп имаҷымкәа инагӡоу апроектқәа. Ухала уцаны ублала иубар алшоит ана-ара апроектқәа рынагӡара шымҩаԥысуа. Аҵыхәтәантәи аамҭазы ақыҭанхамҩа иалагалахо иалагеит имаҷымқәа аԥаратә хархәагақәа, уи аҳәынҭқарратә биуџьет аҟынтәи мацара акәымкәа, Урыстәылатәи Афедерациа абанкқәа рыдгыларала альготатә кредиқәа рзоужьра аҳасабалагьы  имҩаԥысуеит», – ҳәа иҳәеит Аслан Бжьаниа. Иара ҿырԥштәыс иааигеит Очамчыра араион Кәтол ақыҭа. Араҟа аинвестициақәа рымҽхак иааизакны  1,4  млрд. мааҭ рҟынӡа инаӡеит. Уи  –100 гектарк инареиҳаны ааӡахәаҭрақәа, иара убас зыргылара иаҿу аҩыҟаҵарҭатә зауади амилаҭтә  чысқәа рқьафурҭеи. «Ари апроект даара аинтерес аҵоуп. Аҳәынҭқарра уи адгылара анаҭеит, 800 млн. мааҭ кредит ҳасабла иазоунажьит.  Аҩыҟаҵарҭатә зауади ақьафурҭеи раартра азԥхьагәаҭоуп ҳазҭоу ашықәс нанҳәамза 15 рзы. Уи Аԥсны Мрагыларатәи ахәҭа аҿиаразы хра злоу аимпульсны иҟалоит.  Сара агәра ганы сыҟоуп ари аҭыԥ Аԥсны иаҭаауа асасцәа рацәаны ишаднаԥхьалало. Сара сгәаанагарала, ари ииашаны ирхәыцыз, ианаамҭоу иаԥшьыргаз проектуп», – ҳәа иҳәеит Аҳәынҭқарра Ахада.

Даҽа проект дук анагӡара мҩаԥысуеит Гәылрыԥшь араион  аҿы, уаҟа аинвестициақәа рымҽхак 700 млн. мааҭ рҟынӡа инаӡоит. «Ари апроект ҳреспублика аҿы иаарыххо ацитрустә шәырқәа реизақәреи, иара убас урҭ ашәырӡқәеи ашәыреиларжәршьышьқәеи  ирыдҳәалоуп. Ари баша цәжәараны иҟаӡам, ари апроект хара имгакәа анагӡарахь инеиуа ауп», – ҳәа иазгәеиҭеит Аслан Бжьаниа.

Ахатәы инвестициақәа рыла ԥыхьатәи асовнхара «Кохора» аҿы ацитрустә плантациақәа реиҭашьақәыргылара мҩаԥысуеит.  «Ари анхамҩа аҵыхәтәантәи аамҭақәа рзы 200 тонн рҟынӡа аарыхра аиуон. Убри аан, иазгәаҭатәуп уаҟа иҟоу 600 гектар рҟынӡа инаӡо адгьыл аҵакыра аҟынтәи ахархәара шамаз  70 - 80 гектар мацара, егьи иаанхаз ажәырҭ ахыиааны иаанханы иҟан.  Уажәы зегьы дрыцқьеит, зқьыла аиҭаҳатә ҿыцқәа еиҭарҳаит, зегьы ҭахкаауп.  Арҭ ашәырҵлақәа 5 – 8 шықәса рышьҭахь ашәыр аҿалоит. Зегь ус ицар, ҳара ҳазыхынҳәуеит асовет аамҭа азы иҟаз арбагақәа», ­ ҳәа инаҵшьны иазгәеиҭеит Аслан Бжьаниа.

Гал араион аҿы анагӡара иаҿуп апроект ду. «200 тонна инареиҳаны аԥсыӡ аалыҵ роуит Галтәи аӡеизакырҭа аҿы. Ара ирааӡоит акалмаҳа, аԥсыӡкәтаӷь ҟаԥшь ҭрыжьуеит. Анаплакы анаҩсгьы аҿиара иаҿызаауеит, ҳаргьы уи ацхыраара аҳҭоит», - ҳәа иҳәеит Аҳәынҭқарра Ахада.

Аҟәа. Мшаԥымза 26, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Аԥсны идыргылоит ирҭииуеит апартаментқәа, аха уи иахьа иҟоу аԥҟарақәа рыла ауп ишымҩаԥысуа, убри аҟнытәи аппозициа ауаа рырҩашьара иазырханы имҩаԥнаго аусмҩаԥгатәқәа ахәҭаны иҟам ҳәа исыԥхьаӡоит.  Абри атәы Аԥсуа телехәаԥшра иаиҭаз аинтервиу аҿы иҳәеит Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа.  Уби аан уи инаҵшьны иазгәеиҭеит «иахьа иҟоу аԥҟарақәа инагӡаны игәылыршәам, ари зегьы раԥхьаӡа иргыланы абизнес ауп – апартаментқәа рыргылареи урҭ рыҭиреи иахьа Аԥсны абиуџьет ахь изеиԥшразаалак ахашәалахәы ҳәа акгьы нанашьҭӡом.  Апартаментқәеи апарт-отельқәеи рзакәантә шьаҭа аҭышәынтәалара азы азакәан иарбазароуп апартаментқәа знапаҿы иҟоу аԥшәмацәа  рмазаразы ашәахтә. Уи аҟнытә иааиуа ахархәагақәа хықәкылатәи абиуџьеттә фонд аҟны еизгахарц, уи  ҷыдала Аԥсны Аҳәынҭқарра атәылауаа рыбзазара аиӷьтәра иазырхазарц.

Аҳәынҭқарра Ахада азакәанԥҵаратә аԥшьгара аҳасабала Жәлар Реизара-Апарламент ахь иалеигалаз «Апарт-отельқәеи апартаментқәеи рзакәантә шьаҭа аҭышәынтәалара азы «азакәан апроект акәзар, уи Аслан Бжьаниа иажәақәа рыла, «аиҭакрақәа алагалазарц алшоит; уаҟа апараметрқәа еиҭарыхәаԥшзар, агеографиа еиҭахәаԥшзар ҟалоит, аха уи иааизакны  аусхкы аҿиара, ҳекономика иҭышәынтәаланы аҿиара иацхраауа зегьы реиҳа ихадоу аусхкы ауп».

Аҟәа. Мшаԥымза 26, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Урыстәыла Украина имҩаԥнаго Иҷыдоу арратә операциа Аԥсни Урыстәылеи ирыбжьоу аизыҟазаашьақәа акала иаԥырхагамхаӡеит.

«Урыстәыла Аԥсны адгылара аҭара, асоциал-економикатә ҿиара ацхыраара аганахьала ахахьы иагаз ахыдҵақәа зегьы рынагӡара алыршахоит», - ҳәа Аԥснытәи ателехәаԥшра иаиҭаз аинтервиу аҿы иҳәеит Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа.   

Аҳәынҭқарра Ахада агәра ганы дыҟоуп, Урыстәыла уажәы изхысуа аԥышәагьы ишахәҭоу ала, иааирала ишахысуа. «Сара агәра ганы сыҟоуп, Иҷыдоу арратә операциа иааирала ишхыркәшахо», - ҳәа иҳәеит Аслан Бжьаниа.