Аҟәа. Лаҵарамза 27, 2025 шықәса. Аԥсныпресс.  Аԥсны анапхгара 2025 шықәсазы Аԥсныҟа иаауа атуристцәа рхыԥхьаӡара ацлара иазыԥшуп, аԥхынтәи аԥсшьарагьы уахь иналаҵаны, ҳәа Кавказтәи аинвестициатә Форум аҿы Урыстәыла Аинформациатә Маҵзура ТАСС аинтервиу аҭо иазгәеиҭеит Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Бадра Гәынба.  

Аҟәа. Лаҵарамза 24, 2025 шықәса. Аԥсныпресс. Москва ақалақь аҿы аус зуа Аԥснытәи аҳақьымцәа Рассоциациа асоциалтә ҳақәа рҿы ирылаҵәаз Очамчыра араион ахада Кациа А.З. Очамчыратәи араионтә хәышәтәырҭа Хада аҳақьым хада Мадонна Кьышьмариа иаанылкыло амаҵураҭыԥ аҟынтәи ламхразы идикылаз аӡбамҭа азы адырра аганахьала аџьашьареи агәҭынчымреи аанарԥшуеит.  

«Ареспублика анапхгараҭареи иарбоу аус иазинтересу ахаҿқәеи зегьы рахь  ааԥхьара аҟаҵара аиашара адгылареи ҳколлега лахь иҳамоу аҳаҭырқәҵареи ирыдҳәалоуп. Кьышьмариа      Мадонна Қарбе-иԥҳа аԥышәеи аџьашықәс дуи змоу аспециалист лоуп. Лара аибашьра ашьҭахь раԥхьатәи ашықәсқәа инадыркны Очамчыра араион агәабзиарахьчара аиҭашьақәыргылара ахыҵхырҭақәа рҿы дгылан.

Аҟәа. Лаҵарамза 24, 2025 шықәса. Аԥсныпресс. Аҟәа, ахатәы галереиа  The Wall Gallery аҿы иаатит Аҟәа ақалақь иалҵыз асахьаҭыхыҩ Игорь Панченко иусумҭақәа рцәыргақәҵа «Ликование в глубинах сна». Ацәыргақәҵа аҿы ицәырган аҿыханҵа, аграфика, асахьа, уҳәа астильқәа рыла инагӡоу аусумҭақәа.

Игорь Панченко ишеиҭеиҳәаз ала, ацәыргақәҵа аҭааҩцәа ирыдгалахоит еиуеиԥшым аамҭахәҭақәа рзы инагӡаз аусумҭақәа жәаба:

«Араҟа еизгоуп сыҿиара еиуеиԥшым аамҭахәҭақәа рзы иаԥызҵаз аусумҭақәа, урҭ еиуеиԥшым атехникақәа рҿы иҭыхуп. Сара еснагь сҽысыԥсахыр сҭахуп, избанзар, акыр шықәса рыҩнуҵҟа акы мацара уаҿызар угәақәԥҵәоит. Уи аганахьала ахәыҷы сиеиԥшуп — ахәыҷқәа еиуеиԥшым ахәмаррақәа ирышьҭоуп. Исҳәар сылшоит, сҟазара ахықәкы ҩныҵҟалатәи ахәыҷы ирҿыхара ауп ҳәа", — азгәалҭеит Игорь Панченко.

Ацәыргақәаҵа аус аулоит хы-мчыбжь ирылагӡаны В.Аршба имҩала иҟоу (ԥыхьатәи А.Сахароу имҩа) The Wall Gallery ахыбраҿы.

Аҟәа. Лаҵарамза 24, 2025 шықәса. Аԥсныпресс. Ареспублика Аԥсны ашколхәыҷқәа XVIII рыспартакиада аатит Аҟәа ақалақь аҿы. Уи рхы аладырхәуеит 1200-ҩык инареиҳаны аспортсмен қәыԥшцәа.

Аспартакиада Аџьынџьтәылатәи еибашьра Дуӡӡа аҿы Аиааира агара Амш 80-шықәса ахыҵреи Аԥсны Раԥхьатәи Ахада Владислав Григори-иԥа Арӡынба диижьҭеи 80-шықәса аҵреи иазкуп.

Аспартакиада аартра иазку ацеремониа рхы аладырхәит атәыла аԥыза-министр Владимир Делба, аԥыза-министр ихаҭыԥуаҩ Вараздат Миносиан, аҵара аминистр  Хана Гәынба.

Аҟәа. Лаҵарамза 26, 2025 шықәса. Аԥсныпресс. Лаҵарамза 26 рзы ақыҭанхамҩа Аминистрра аҿы иахәаԥшны иалыркааит анапхгаратә хықәкытә программа «Ақыҭанхамҩа аҿиара - 2025» аҳәаақәа ирҭагӡаны зфинансыркра мҩаԥгахо  апроектқәа.

Зынӡа иалаҵан 487 проект, урҭ иааизакны рхарџьԥса 292 млн. мааҭ иреиҳауп, убри аан  2025 шықәсазы апрограмма азы ареспубликатә биуџьет аҿы  иазԥхьагәаҭоуп 150 млн. мааҭ.

Аҟәа. Лаҵарамза 26, 2025 шықәса. Аԥсныпресс. Аҳәынҭқарра Ахада Бадра Гәынба лаҵарамза 25 ақалақь Минеральные воды  аҿы иаатыз Кавказтәи аинвестициатә Форум ихы алаирхәуеит.

Афорум атема хаданы иҟоуп: "Аинвестициатә мҩа: Иҳаҩсхьоу аамҭа. Ҳазҭагылоу аамҭа. Аԥеиԥш."

Афорум аусуратә программа аҿы рхы аладырхәуеит аҳәынҭқарратә мчра аусбарҭақәа рнапхгаҩцәа, урыстәылатәии жәларбжьаратәи Аилазаарақәа, амассатә информациа ахархәагақәа, аҿартәии анаукатәи аилазаарақәа  рхаҭарнакцәа. Афорум урыстәылатәи арегионқәа рҿы  аинвестициатә проектқәеи аҳәынҭқарра-хазхаҭалатәи аилахәаларақәа рыҿиареи  аусуратә еилаӡарақәа рыбжьаҵареи рзы аиҿцәажәарақәа рымҩаԥгара иазку плошьадканы иҟоуп.

Афорум аиҿкаара ахахьы иагеит – Урыстәылатәи Афедерациа аекономикатә ҿиара Аминистрреи УА Анапхгареи адгылара зырҭо Афонд Росконгресс.

Аҟәа. Лаҵарамза 23, 2025 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны Аҳәынҭқарратә шәарҭадара амаҵзура Иҷыдоу ахықәкы змоу Ацентр 27 шықәса ахыҵит.

Иҷыдоу ахықәкы змоу Ацентр 27 шықәса ахыҵра азгәаҭара инамаданы аусбарҭа иаҭааит Аԥсны Аҳәынҭқарра  Ахада Адҵаҟаҵаҩ хада Бадра Гәынба, атәыла аԥыза-министр Владимир Делба.

Аԥсны Ахада ахатәы еилазаара рзанааҭтә ныҳәа рыдиныҳәалеит, аофицерцәеи амаҵзура аусзуҩцәеи аихьӡарақәа рзеиӷьеишьеит. 

Аҟәа. Лаҵарамза 23, 2025 шықәса. Аԥсныпресс.  Лаҵарамза 23 рзы Аԥсны аиашахаҵаратә дин ныҟәызго ақьырсианцәа Ацқьа Ацҳаражәҳәаҩ (Апостол)  Симон Канттәи Имш азгәарҭоит. 2013 шықәсазы ари аиашахаҵаратә ныҳәа ареспублика аҿы иусуратәым ныҳәатә мшны ирылаҳәан.

Ари амш Аԥсны аиашахаҵаратә дин ныҟәызго зегьы рзы аҵак ду амоуп, избан акәзар Симон Канттәи араҟа ҳера 1 ашәышықәса азы ақьырсаинра алаирҵәон, араҟа иҟоуп уи ибаҩ-ашаҩ.

Аԥснытәи Аиашахаҵаратә Уахәама адинмаҵзуҩцәа аныхабаатә анцәамаҵзура мҩаԥыргеит  Ацқьа Пантелемон ихьӡала иргылоу Афон-Ҿыцтәи аберҭыԥ аҿы.  Аҵыхәтәантәи ашықәсқәа рыҩныҵҟала  Афонҿыцтәи аберҭыԥ аҟны раԥхьаӡакәны ацқьа Симон Кананит игәалашәара  амш азы анцәамаҵзура Аԥсны аныхақәа зегьы рыҟнытә адоуҳамаҵзуҩцәа  еицымҩаԥыргеит.

Афон Ҿыц игылоуп Симон Канттәи иныхабаа. Уи  зыргылаз адинхаҵаҩцәа роуп. Афон-Ҿыцтәи аберҭыԥи Симон Канттәи иныхабаи Анцәа дхазҵо ауаа рацәаҩны иаҭааит ари амш аҽны.

Афонҿыцтәи аберҭыԥ  аҟны ацқьа Симон Канттәи игәалашәара амш азы анцәамаҵзура далахәын  Аҳәынҭқарра Ахада Бадра Гәынба.  Анцәамаҵзура иара убас иалахәын Аҳәынҭқарра Ахада Ихаҭыԥуаҩ  Беслан Бигәааи  Ахада Иубарҭа  анапхгаҩы Беслан  Ешбеи.

Аҳәынҭқарра Ахада Бадра Гәынба  ари ахҭыс иаҵоу аҵакы ахадара азгәаҭо, ажәлар зегьы аҭынчреи аҭышәынтәалареи рзеиӷьаишьеит, Анцәа иахь ирымоу азхаҵара иацәхьамҵларц азы ааԥхьара ҟаиҵеит.  

Аԥснытәи Аиашахаҵаратә Уахәама ахада аиереи Виссарион (Аԥлиаа) еизаз зегьы аныҳәа рыдиныҳәалеит, убри аан инаҵшьны иазгәеиҭеит Аԥсны иԥшьоу дгьылны ишыҟоу – араҟа Киевҟа зхы хаз  Симон Канттәии Андреи Аԥхьанаԥхьеи Анцәа иажәа ауаажәларра ишрыладырҵәоз.  «2 нызықь шықәса инарзынаԥшуа раԥхьа урҭ аԥсуаа зхылҵыз рнаҭуан, Ақьырсиантә дин деилдыркаауан. XIX ашәышықәса анҵәамҭазы аурыс аҳцәа Алеқсандр  III,  Николаи II ирыбзоураны,  аҭырқәатә аҳра аамҭахәҭа анынҵәа ашьҭахь  аԥсуа жәлар  ақьырсиантә  динхаҵара рзыргьежьра алыршахеит. Усҟан идыргылеит имаҷымкәа Ақьырсиантә ныхабаақәа. Убарҭ рхыԥхьаӡараҿы иҟоуп ареволиуциа ҟалаанӡа Аԥсны акультуратә ԥсҭазаара иагәыцәны иҟалаз Афон-Ҿыцтәи аберҭыԥ.  Иахьа ҳара насыԥны алшара  ҳамоуп  ари иԥшьоу аҭыԥ аҿы зегьы ҳаизаны аныхабаатә ныҳәа аҿы Аԥсны ашәҭыкакаҷра азы Анцәа имҵаныҳәара», -  ҳәа иажәа хиркәшеит аиереи Виссарион Аԥлиаа.

Абжьагажәа ашьҭахь адинхаҵаҩцәа аџьартә ныҟәарала Ацқьа Пантелемон иныхабаа иакәшаны Ицқьоу Ацҳаражәҳәаҩ Симон Канттәи ихьӡала IХ-Х ашәышықәсазы Афон Ҿыц уи иԥсыжырҭа аҭыԥ аҿы идыргылаз  аныхабаа ахь илбааит.  

Ари амш аҽны ақьырсиан дин ныҟәызго Ԥсырӡха аԥсҭа  игылоу Симон Канттәи ихьӡ зху ари аныхабаа ахь инеиуеит. Уи макьана аус ауӡом, араҟа ареставрациатә усурақәа мҩаԥысуеит. Ақьырсианцәа араҟа ацәашьқәа дыркуеит, иара убас Симон Канттәи дахьынхоз аҳаԥы (аҿыџь) аҿгьы ацәашьқәа адыркуеит, Анцәа иашьапкуеит.

XIX ашәышықәса анҵәамҭазы, Симон Канттәи иҳаԥы аҿы Афонҿыцтәи аберҭыԥ аберуаа ацаҟьа иалԥҟааны иҟарҵеит аҳаԥы аҭаларҭа, ахаҳә иалху амардуан, амозаикала иқәҵоу Иаса Қьырса, Анцәа дзыхшаз Ацқьа Мариа, иара Симон Канттәи ихаҭа рхаҿсахьақәа зну аныхачаԥақәа.

Ари амш Аԥсны аиашахаҵаратә дин ныҟәызго зегьы рзы аҵак ду амоуп, избан акәзар Симон Канттәи араҟа ҳера 1 ашәышықәса азы ақьырсаинра алаирҵәон, араҟа иҟоуп уи ибаҩ-ашаҩ. Ицқьоу Ацҳаражәҳәаҩ ихьӡала Афон Ҿыц уи иԥсыжырҭа аҭыԥ аҿы игылоуп IХ-Х ашә. рзы идыргылаз аныхабаа. Ари амш аҽны ақьырсиан дин ныҟәызго Ԥсырӡха аԥсҭа  игылоу Симон Канттәи ихьӡ зху ари аныхабаа ахь инеиуеит. Уи макьана аус ауӡом, араҟа ареставрациатә усурақәа мҩаԥысуеит. Ақьырсианцәа араҟа ацәашьқәа дыркуеит, иара убас Симон Канттәи дахьынхоз аҳаԥы аҿгьы ацәашьқәа адыркуеит, Анцәа иашьапкуеит. XIX ашәышықәса анҵәамҭазы,  Симон Канттәи иҳаԥы аҿы Афонҿыцтәи аберҭыԥ аберуаа ацаҟьа иалԥҟааны иҟарҵеит аҳаԥы аҭаларҭа, ахаҳә иалху амардуан, амозаикала иқәҵоу Иаса Қьырса, Анцәа дзыхшаз Ацқьа Мариа, иара Симон Канттәи ихаҭа рхаҿсахьақәа зну аныхачаԥақәа.

Аҟәа. Лаҵарамза 23, 2025 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны апрокурор Хада Адгәыр Агрба аԥшьаша, лаҵарамза 22 рзы Ареспублика Аԥсны апрокуратура Хада аҟәшақәеи аусбарҭақәеи рнапхгаҩцәа, апрокурор Хада ихаҭыԥуаҩ – арратә прокурор инапынҵақәа назыгӡо, араионқәа рыпрокурорцәа, Аҟәа ақалақьи урҭ ираҟаратәу иҷыдалкаатәу апрокуратурақәеи алархәны инарҭбаау аусуратә еилатәара мҩаԥигеит.

Апрокуратура Хада иҟанаҵо адыррақәа рыла, аилатәара аҿы ареспублика аҿы изаамҭанытәиу аусқәа рҭагылазаашьа, ашьаусеилыргарақәеи апроцессуалтә гәаҭарақәеи шымҩаԥысуа азы аинформациа ҟаҵан. Иалацәажәеит иара убас акадртә зҵаарақәагьы.

Аҟәа. Лаҵарамза 22, 2025 шықәса. Аԥсныпресс. Лаҵарамза 22 рзы Аҟәатәи ацхыраагӡатә школ аҿы 9-тәи, 4-тәи аклассқәа роушьҭымҭацәа рзы игеит аҵыхәтәантәи аҵәҵәабжьы. Ахәыҷқәа ирыдныҳәаларц арахь иааит аҳҭнықалақь аҵара Аусбарҭа ахаҭарнакцәа, ашкол анапхгараҭара, арҵаҩцәа, аушьҭымҭацәа рҭаацәа.

Аныҳәатә усмҩаԥгатә аартуа, ааӡатә ҟәша азы адиректор ихаҭыԥуаҩ Асҭанда Анҭиа иазгәалҭеит:

«Жәы-шықәса раԥхьа ҳара зегьы ҳашкол аҿы ҳаиднакылеит раԥхьатәи аҵәҵәабжьы. Ҳазнысыз амҩа мариамызт, аха уи аинтерес аҵан. Шәара ҳара ҳзы ари аамҭа иалагӡаны даараӡа иҳазгәакьоу уааны шәҟалеит».

Ацхыраагӡатә школ адиректор Викториа Ҭаркьыл убасҵәҟьа аԥхарра аҵаны ахәыҷқәа дрыдныҳәалеит абжьгарақәагьы рылҭеит. Уи ашкол арҵаҩцәа зегьы рҵаҩцәа рзы ианакәызаалакгьы абжьгареи аҩызареи иазхиоу уааны иаанхоит ҳәа  инаҵшьны иазгәалҭеит.

«Ашкол алгара  – уи, жәаҳәарада, аԥсҭазаараҿы акыр зҵазкуа етапны иҟоуп, аха уи иаанагаӡом класск еицалгаз, арҵаҩцәеи дареи, мамзаргьы ашколи дареи реимадара аиԥҟьара. Ҳара ҳагәқәеи ҳашкол ашәқәеи есымша иаартызаауеит Шәара шәзы.  Шәаԥхьаҟатәи шәыԥсҭазаара ахҭыс бзиақәеи аидеиа шьахәқәеи рыла игәылҭәахааит», – ҳәа азеиӷьашьара ҟалҵеит лара.

Аушьҭымҭацәа рахь лхы рханы анык леиԥш лыбзиабара аарԥшуа дықәгылеит урҭ раԥхьатәи рырҵаҩы Ирина Квасиа.

«Сара ибзианы исгәалашәоит шәара шәхәыҷқәаны ашкол ахь шәшьаҿа шеихыжәгаз, исгәалашәоит актәи акласс аҵаҩцәас шәаныҟаз инаркны шәҩеидасцыԥхьаӡа еиҳа-еиҳа адыррақәа шшәырҳалоз», – ҳәа илҳәеит лара. Уи аушьҭымҭацәа «бзиарас иҟоу зегьы», агәыӷра бзиақәа, гәаартыла ирзыҟоу ауаа рааигәара иҟазарц, ахиреи аманшәалареи»  рзеиӷьалшьеит.